Wat te doen bij een overlijden?

Het overlijden van een dierbare is een aangrijpende gebeurtenis. In de eerste plaats omdat u een geliefde verliest waar u veel van houdt. Dat voelt intens, verdrietig en soms ook verwarrend. Daarnaast moet er best wel wat geregeld worden bij een overlijden, van het melden van het overlijden zelf tot het regelen van een mooi afscheid. Bij Hommage Uitvaarten begrijpen we dat er in deze tijd veel op u en uw naasten afkomt. Daarom hebben we op een rijtje gezet wat u moet regelen bij het overlijden van een dierbare. Het belangrijkste wat u hierbij moet onthouden is: neem de tijd. Gun uzelf en uw naasten de rust en ruimte om afscheid te nemen van de persoon die u zo liefheeft. Er is géén reden om overhaast te handelen.

Op deze pagina vindt u een chronologisch overzicht van wat u allemaal moet regelen als er iemand in uw directe omgeving overlijdt. U kunt het beschouwen als een checklist of stappenplan voor de momenten vlak na het overlijden tot de dagen en weken daarna. Een praktisch draaiboek bij overlijden dat zich richt op de belangrijkste zaken om te regelen.

Als u er klaar voor bent, dan kunt u aan de slag met het volgende.

Als eerste regelen bij overlijden

Hier vindt u de zaken waar u als nabestaande aan moet denken, alsmede de eerste stappen om een uitvaart te regelen.

Luister naar uw behoeften

Iedereen reageert anders op het overlijden van een dierbare. De één praat er graag over, de ander trekt zich liever terug. Daar is geen goed of fout in. Luister naar uw behoeften en doe wat goed voelt. Als u wilt, kunt u de tijd nemen om bij de overledene te zitten en te zeggen wat op uw hart ligt. Neem contact op met familie en vrienden die op de hoogte gebracht moeten worden. Alles op uw eigen tempo, wanneer en op welke manier u wilt.

Informeer de huisarts

Een arts, de huisarts of behandelend arts in het ziekenhuis, moet de overledene officieel dood verklaren. De arts legt vast waar en wanneer de persoon is overleden, wie het overlijden heeft gemeld en waaraan de persoon is overleden, de oorzaak. U ontvangt twee formulieren. In de A-verklaring staat dat de persoon overleden is en de B-verklaring legt vast waaraan.

Breng naasten op de hoogte

Kies de juiste mensen om in te lichten. Verbondenheid met deze mensen is erg belangrijk. Zorg voor een veilige omgeving met mensen die u volledig vertrouwt. 

Neem contact op met een uitvaartonderneming, ook wel begrafenisonderneming 

Bij deze zware en emotionele periode horen helaas ook een hoop administratieve verplichtingen. Weet u bijvoorbeeld of er een overlijdensrisico of uitvaartverzekering is afgesloten?

Als u de lengte van deze checklist bekijkt, dan zult u zien dat het geen slecht idee is om wat hulp te vragen in deze zware periode. Het is gebruikelijk om een uitvaartonderneming of begrafenisonderneming in te schakelen. Wij kennen het draaiboek bij overlijden namelijk van binnen en buiten. Het in kaart brengen van de opties, fijne suggesties doen en het volledig ontzorgen van de nabestaanden, dat is wat wij voor u kunnen doen als u contact met ons opneemt. Bel gerust even voor de mogelijkheden.

U hebt bij Hommage Uitvaarten de keuze uit: Stefani 06-16698767, Raymond 06-36209099 en Karlijn 06-45091847. Wij staan u graag te woord. 

Meld het overlijden bij de gemeente

U moet het overlijden van een dierbare ook altijd melden bij de gemeente. Dit doet u in de gemeente waar de persoon is overleden, niet waar diegene ingeschreven staat. In vrijwel alle gevallen doen wij dit als uitvaartonderneming zelf om verwarring te voorkomen. Wij kunnen zorg dragen voor vrijwel alle punten op deze checklist. 

Het melden kan telefonisch of door langs te gaan tijdens kantooruren. U kunt het ook digitaal melden en dat kan 24 uur per dag. Na het melden ontvangt u een overlijdensakte. Bewaar de overlijdensakte goed want deze heeft u nodig om bepaalde zaken af te handelen. De gemeente regelt ook direct een aantal zaken zoals het:

  • stopzetten van een uitkering bij het UWV
  • stopzetten van toeslagen bij de belastingdienst
  • stopzetten van de AOW
  • stopzetten van huursubsidie en andere toelagen

Instanties om in te lichten na overlijden

Zoals aangegeven begint u bij de gemeente, maar er sluiten direct een paar instanties aan in de rij die op de hoogte gebracht moeten worden. Dit zijn vaak ook de instanties die vragen om de overlijdensakte die u krijgt van de gemeente na het melden van overlijden. Zorg dus dat u deze eerst in handen krijgt.

De bank

Het is belangrijk om een overlijden zo snel mogelijk te melden bij de bank waar de overledene bankierde. Doet u dit niet, dan is dat strafbaar, evenals het opnemen van geld van de rekening van de overledene. De bank blokkeert na het melden de bankrekening en een testament of wet bepaalt vervolgens hoe het geld verdeeld wordt. 

Had de overledene een creditcard bij een aparte verstrekker, dan moet het daar ook gemeld worden.

Woningbouwvereniging

Wettelijk is vastgelegd dat de huur aan het einde van de tweede volle maand na overlijden stopgezet wordt. Nabestaanden kunnen de huur echter eerder opzeggen indien gewenst. Er zijn ook opties voor het overnemen van het huurcontract. De situatie kan variëren op basis van de samenstelling van het huishouden. Hetzelfde geldt voor toeslagen en dergelijke. Praat daarom zo snel mogelijk met de woningbouwvereniging en breng de situatie in kaart.

Hypotheekverstrekker

Hetzelfde geldt voor de hypotheekverstrekker. Het is zaak om deze zo snel mogelijk op de hoogte te brengen van het overlijden. In eerste instantie loopt de hypotheek gewoon door en erven de erfgenamen deze schuld met de bijbehorende rente. Om een huis op naam van iemand anders te zetten, schakelt u een notaris in. De hypotheekverstrekker keert ook de overlijdensrisicoverzekering uit.

Werkgever

Indien de overledene nog werkzaam was, meldt u het overlijden ook bij de werkgever. U maakt er formeel melding van. De arbeidsovereenkomst wordt dan direct beëindigd. Het is verstandig om vervolgens schriftelijk te verzoeken om de afhandeling van openstaande financiële zaken. Denk hierbij aan het laatste loon, vakantiedagen, vakantiegeld en de overlijdensuitkering.

Pensioenfonds

Het pensioenfonds wordt automatisch ingelicht door de gemeente. De uitzondering is wonen in het buitenland. Als u in het buitenland woont en overlijdt, dan moet dit wel doorgegeven worden door de nabestaanden. 

Het ouderdomspensioen stopt direct. In veel gevallen gaat er een nabestaandenpensioen in.

SVB – sociale verzekeringsbank

U maakt melding bij de sociale verzekeringsbank in het geval de overledene gestorven is buiten Nederland of daar woonde, ongeacht de plaats van overlijden. Woonde de persoon in Nederland en is diegene ook hier overleden, dan maakt u geen melding.

De SVB wordt in principe ingelicht door de gemeente en gaat over zaken als de overlijdensuitkering voor partners en het stopzetten van de AOW. 

Belastingdienst

Hier geldt opnieuw dat u het overlijden alleen doorgeeft als uw dierbare in het buitenland is overleden en/of daar woonde. Verder worden ze ook ingelicht door de gemeente waar het overlijden is gemeld. Wel moet u nog belastingaangifte doen voor de overledene. Het is wel raadzaam om contact op te zoeken en te informeren naar hoe het overlijden mogelijk invloed heeft op toeslagen en dergelijke.

De wensen van de overledene

Er kan voor het overlijden al het een en ander besproken zijn, mogelijk zijn er documenten ondertekend door de overledene. Probeer zo goed mogelijk de wensen van de overledene in kaart te brengen. Wat er moet gebeuren met bezittingen, maar natuurlijk ook de uitvaartwensen. Is er bijvoorbeeld een wensenboekje waarin alles is vastgelegd? Hechtte de overledene waarde aan duurzaamheid of misschien een creatieve en bijzondere dienst? Mogelijk is er een wilsbeschikking waarin de wensen voor de uitvaart zijn vastgelegd. Als u aan de wensen van uw dierbare kunt voldoen, is het eigenlijk altijd een mooi afscheid. 

De opbaring

Het opbaren van een overledene gebeurt doorgaans thuis of in een rouwcentrum. Dit kan voor sommigen een belangrijke rol spelen in het rouwproces. Daarom zijn de kamers in rouwcentra vaak ook 24 uur per dag te bezoeken. Dit geeft het rouwbezoek de mogelijkheid om afscheid te nemen op een passend moment.

Kies de uitvaartdienst

Op basis van de uitvaartwensen van de overledene kunt u nu de uitvaartdienst kiezen. De meest gebruikelijke vormen zijn de begrafenis en crematie. Dit is ook een goed moment om een datum en locatie te kiezen indien er geen wilsbeschikking of voorkeur bekend is. 

Belangrijk om te weten is dat er tussen het moment van overlijden en de uitvaart minimaal 36 uur moet verstrijken. De uitvaart mag maximaal zes dagen na overlijden plaatsvinden. Er zijn enkele uitzonderingen die mogelijk van toepassing zijn, maar die kunt u het beste met ons bespreken. In ons artikel over het zelf regelen van de uitvaart gaan we al vrij uitgebreid in op de verschillende keuzes waar u voor komt te staan.

Bij een uitvaartdienst denkt u doorgaans na over de volgende details.

Communicatie

In deze context meestal rouwdrukwerk genoemd. Denk hierbij aan de uitnodiging, de gedachtenis- of bidprentjes, bedankkaarten, een condoleanceboek en de rouwadvertentie.

Decoratie

Bloemen staan vaak centraal bij een uitvaart, maar ook de ruimte en zelfs de dresscode kunt u bepalen. U zult een kist,  urn, mand of wade uitzoeken en vaak ook een aantal personen als kistdragers. Mogelijk wilt u dat er bepaalde foto’s of video’s getoond worden tijdens de afscheidsbijeenkomst of heeft u een voorkeur voor het vervoer van uw dierbare. 

Sprekers

Wie van de nabestaanden kan en wil het woord voeren om nog iets over de dierbare te vertellen? Eventueel met een microfoon.

Catering

Een drankje en een hapje tijdens of na de dienst is ook gebruikelijk. Na de dienst is er vaak nog de condoleance, het samenzijn. Het is fijn om daarbij een hapje en drankje naar keuze te hebben. De ene persoon wil graag een kopje koffie terwijl de ander snakt naar een wijntje. 

Abonnementen en lidmaatschappen opzeggen

Dit is voor iedereen erg persoonlijk, maar moet wel gebeuren. Sommige mensen hebben ontzettend veel lidmaatschappen en anderen weinig. U kunt in ieder geval denken aan het telefoonabonnement, maar ook apps en platforms als Netflix en Spotify. Waarschijnlijk zijn er ook één of meerdere verzekeringen afgesloten. Indien dit niet duidelijk is, kan eventueel ook de bankrekening of post bekeken worden. 

Wat moet u nog regelen na de uitvaart?

Als de uitvaart eenmaal achter de rug is, haal dan vooral diep adem. Op de middel- en lange termijn komen er nog een paar dingen op u af. Vandaar dat dit stappenplan doorgaat met de zaken die u doorgaans regelt na de uitvaartdienst.

Kies een grafsteen of asbestemming

Afhankelijk van de uitvaart moet u nog bepalen wat er gebeurt met de as na crematie of de keuze maken voor een grafsteen. De asbestemming is waar de as na crematie bewaard of verstrooid wordt en de grafsteen wordt gemaakt door een steenhouwer. Dit proces duurt doorgaans wat langer, denk aan maanden.

Overige verantwoordelijkheden voor de nabestaanden

Afhankelijk van de situatie van de overledene, alleenstaand bijvoorbeeld, blijft er voor de nabestaanden nog het een en ander over om te regelen. Denk hierbij aan contracten, abonnementen en verzekeringen, maar ook bijvoorbeeld het verkopen van een huis. Indien gewenst, kunnen wij daarin ook uitkomst bieden via onze nabestaandendesk.

De erfenis

Bij overlijden gaat de erfenis , ook wel nalatenschap, naar de erfgenamen. Dit kunnen bezittingen zijn, maar ook een schuld. Bij het opmaken van een testament wordt er een executeur aangewezen. Dit kan een notaris zijn, maar vaak is het een van de nabestaanden. De executeur krijgt een vergoeding van 1% van het vermogen op de dag van overlijden. 

Er is een expliciete aanvaarding waarbij je dit regelt via de notaris of door een formulier in te vullen bij de rechtbank. 

U kunt de erfenis stilzwijgend aanvaarden, let op, dit kunt u ook doen zonder het door te hebben. Namelijk door bepaalde handelingen zoals het meenemen van bezittingen, verkopen van goederen, betalen van schulden of door geld op te nemen van de bankrekening van de overledene.

De derde optie om de erfenis te aanvaarden is aanvaarding door gedrag. Dit kunt u doen door bijvoorbeeld gebruik te maken van de auto of onderhoud te verrichten aan het huis. 

U kunt daarnaast een erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. 

Erfenis zuiver aanvaarden

Dit houdt in dat u de nalatenschap aanvaardt en dat u, eventueel met andere erfgenamen, eveneens aansprakelijk bent voor eventuele schulden. Als u de erfenis, zoals hierboven omschreven, stilzwijgend of door gedrag aanvaardt, dan aanvaardt u deze zuiver. u kunt dus ongewild schulden aanvaarden indien u niet goed oplet. Dit moet wel nog door het recht bepaald worden.

Erfenis beneficiair aanvaarden

Een beneficiaire aanvaarding van de erfenis gaat via de rechtbank. Als u niet zeker weet of de bezittingen meer waard zijn dan eventuele schulden, dan kunt u beter kiezen voor een beneficiaire aanvaarding. Hiermee bent u slechts verantwoordelijk voor de schulden tot de hoogte van de erfenis. U erft op die manier dus nooit schulden.

Erfenis verwerpen

Je kunt de erfenis ook verwerpen door een schriftelijke verklaring af te leggen bij de rechtbank. Dit kost 130 euro. 

De auto

De auto kent ook enkele tijdgebonden handelingen. De erfgenamen zijn namelijk verplicht om binnen 5 weken na het overlijden het kentekenbewijs over te schrijven op naam van iemand anders, een van de erfgenamen of een nieuwe eigenaar. Zoals hierboven beschreven kunt u de erfenis ook zuiver aanvaarden door gebruik te maken van de auto van de overledene.

Social media profielen

Wat doet u met bijvoorbeeld een Facebook account van uw dierbare? Tenzij de nabestaanden actie ondernemen, blijven social media profielen doorgaans gewoon actief. Dit kan om uiteenlopende redenen ook erg vervelend of confronterend zijn. Er zijn dus ook opties voor na het overlijden. Belangrijk om te weten is dat elk platform zijn eigen richtlijnen heeft bij overlijden. Gebruikelijke opties zijn de volgende.

Profiel in memoriam zetten

Verschillende platforms bieden de mogelijkheid om een profiel een herdenkingsstatus te geven. Het account blijft bestaan in een aangepaste vorm waarbij duidelijk is dat de persoon is overleden. Dit geeft verre vrienden en familie ook nog de kans om te reageren.

Account of profiel sluiten

Als u aantoont, bijvoorbeeld met de overlijdensakte, dat de persoon is overleden, dan kunt u social media accounts laten sluiten. U raakt hiermee alle berichten, foto’s en video’s ook kwijt. Veel platforms bieden de optie om dit vooraf nog te downloaden. 

Toegang krijgen en beheren

Heel sporadisch kan dit ook, maar het is gecompliceerd in verband met privacywetgeving. 

Automatisch verwijderen

Er zijn platforms die accounts automatisch verwijderen na een lange periode van inactiviteit. Dit is echter niet gebruikelijk.

Belastingaangifte

Iets wat vaak over het hoofd wordt gezien en meestal op een iets langere termijn plaatsvindt.  Bij een overlijden moet er nog belastingaangifte gedaan worden over het jaar waarin uw dierbare is overleden. 

Tegelijkertijd kan een overlijden zorgen voor wijzigingen in uw persoonlijke situatie. Het is daarom altijd goed om aangaande contact te zoeken met de belastingdienst. 

Paspoort, ID en rijbewijs inleveren na overlijden

Een officieel document zoals een paspoort is en blijft eigendom van de staat. Daarom moet het ook weer ingeleverd worden na overlijden. Eveneens ter voorkoming van misbruik. U kunt het paspoort inleveren bij de gemeente waar uw dierbare ingeschreven stond. 

Er is echter geen wettelijke termijn voor bepaald. Het paspoort kan voor de afhandeling van sommige zaken nodig zijn, dus zorg eerst dat de hele checklist een vinkje heeft. 

Hetzelfde geldt voor de ID kaart en het rijbewijs. U kunt alles inleveren bij de afdeling burgerzaken van de lokale gemeente.

Meer informatie?

Heeft u vragen over een van onze diensten? Of wilt u weten wat we voor u kunnen betekenen? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen u graag.

Neem contact op